Ten rozdział zawiera przewodnik po programie &kstars;. Opisuje wiele jego najważniejszych funkcji. Zrzut ekranu okna głównego programu &kstars;: Główne okno Powyższy obraz pokazuje typowy wygląd okna KStars. Jest on wyśrodkowany na Betelgezie, najjaśniejszej gwieździe konstelacji Oriona. Orion wzszedł właśnie nad zachodnim horyzontem. Gwiazdy wyświetlane są w rzeczywistych kolorach i z proporcjonalną jasnością. Przyglądając się dokładniej w lewym rogu okna można zobaczyć Księżyc. W trzech rogach wyświetlane są: bieżący czas (CzL: 16:41:39 22 Jan 2005), położenie geograficzne (Tucson, Arizona, USA), i nazwa obiektu znajdującego się w centrum ekranu (Pokazuje: Betelgeza (alpha Orionis)). Powyżej okna nieba znajdują się dwa paski narzędzi. Pasek główny zawiera skróty funkcji menu, a także regulator szybkości zegara symulatora. Pasek widoku zawiera przyciski umożliwiające wyświetlanie różnego rodzaju obiektów. Na dole okna znajduje się pasek stanu, wyświetlający nazwy obiektów na których klikamy mysząoraz współrzędne niebieskie (rektascensję/deklinację oraz azymut/wysokość) kursora. Asystent konfiguracji Przy pierwszym uruchomieniu KStars, zostanie uruchomiony Asystent pomagający dokonać ustawień położenia geograficznego i pobrać dodatkowe pliki z danymi. W dowolnym momencie po kliknięciu na przycisku ZakończAsystent kończy pracę. Pierwszy ekran Asystenta konfiguracji pozwala na ustawienia położenia geograficznego, poprzez wybór lokalizacji ze znajdującej się po prawej stronie okna listy ponad 2500 znanych. Lista lokalizacji może być filtrowana przez tekst wprowadzony w polach Miasto, Stan/prowincja lub Kraj. Jeżeli nasza lokalizacja nie znajduje się na liście, można na razie wybrać najbliższą. Później przy użyciu narzędziaUstaw lokalizację można podać dokładne współrzędne. Po wybraniu lokalizacji początkowej należy wcisnąć przycisk Dalej. Drugi ekran Asystenta konfiguracji pozwala na pobranie dodatkowych plików nie znajdujących się w standardowej dystrybucji &kstars;. Wystarczy wcisnąć przycisk Pobierz dodatki, a otworzy się okno Pobierz nowe pakiety. Po zakończeniu należy wcisnąć przycisk Zakończ i można rozpocząć właściwą pracę z &kstars;. Opcja pobierania danych dostępna jest tylko gdy zainstalowane jest KDE 3.3.x. Nawigacja Podstawy Mamy teraz ustawiony czas i lokalizację. Oglądany ekran możemy przewijać przy pomocy klawiszy strzałek. Przytrzymując klawisz &Shift; zwiększamy prędkość przewijania. Przewijać można także metodą przeciągania myszy. Podczas przewijania nie są wyświetlane żadne obiekty. Dzieje się tak by skrócić czas pracy CPU obliczającego nowe pozycje obiektów. Dzięki temu przewijanie jest bardziej płynne (obiekty które będą ukrywane podczas przewijania ekranu można wybrać w oknie Konfiguracja: &kstars;). Istnieje siedem sposobów przybliżenia ekranu (poziomu powiększenia) : Klawisze + i - Przyciski powiększ/pomniejsz w pasku narzędzi Powiększ/Pomniejsz z menu Widok Rozmiar kątowy... z menu Widok. Ta opcja pozwala na określenie zakresu objętego wyświetlaniem nieba w stopniach. Użycie kółka myszy Środkowy przycisk myszy: wciśnięcie i przesuwanie w górę i w dół. Przeciąganie myszy i przytrzymywanie klawisza &Ctrl;. Zaznaczamy wtedy na mapie prostokąt. Po zwolnieniu przycisku myszy na ekranie zostanie powiększony zaznaczony prostokąt. Przybliżając dostrzegamy gwiazdy, które są niewidoczne przy małym przybliżeniu. Proszę oddalać dopóki nie zobaczymy zielonej krzywej; reprezentuje ona horyzont lokalny. Jeżeli nie zostały zmienione domyślne ustawienia &kstars;, obszar pod horyzontem będzie jednolicie zielony i będzie on reprezentował powierzchnię Ziemi. Biała krzywa natomiast reprezentuje równik niebieski, zaś krzywa brązowa ekliptykę, tj. drogę po której w ciągu roku Słońce porusza się po niebie. Słońce zawsze znajduje się gdzieś na tej krzywej, a planety nigdy nie są od niej oddalone. Obiekty na niebie Ogólne omówienie &kstars; wyświetla tysiące obiektów niebieskich: gwiazdy, planety, komety, planetoidy, gromady gwiazd, mgławice i galaktyki. Program umożliwia interakcję z tymi obiektami w celu wykoania na nich jakiś działań bądź uzyskania dodatkowych informacji na ich temat. Po kliknięciu na obiekcie w pasku narzędzi pojawia się jego nazwa, a po przemieszczeniu kursora na obiekt pojawia się etykieta go opisująca. Podwójne kliknięcie na obiekcie powoduje wyśrodkowanie ekranu na nim i rozpoczęcie śledzenia (zatem cały czas będzie on się znajdował na środku ekranu). Kliknięcie prawym przyciskiem myszy na obiekcie otwiera jego menu kontekstowe, zawierające więcej opcji. Menu kontekstowePrzykład Przykład menu kontekstowego po kliknięciu prawym klawiszem myszy na Wielkiej Mgławicy w Orionie: Menu kontekstowe M 42 Menu kontekstowe M 42 Wygląd menu kontekstowego zależy od obiektu na którym klikniemy prawym klawiszem myszy, ale ogólna struktura przypomina tą poniżej. Więcej informacji można znaleźć w rozdziale o menu kontekstowym. Górna sekcja zawiera etykiety informacyjne (których nie da się wybrać). Ta znajdująca się na samej górze zawiera nazwę (lub nazwy) obiektu i jego typ. Kolejne etykiety pokazują czasy wschodu, górowania i zachodu danego obiektu. Gdy etykiety czasów wschodu i zachodu zawierają wyraz "okołobiegunowy", oznacza to, że dla danej lokalizacji obiekt zawsze znajduje się ponad horyzontem. Sekcja środkowa umożliwia przeprowadzanie działań na obiektach, przy użyciu takich opcji jak Wyśrodkuj i śledź, Szczegóły, i Dołącz etykietę. Pełna lista z wyjaśnieniami znajduje się w opisie menu kontekstowego. Obiekty na niebie Odnośniki internetowe Menu kontekstowe Dolna sekcja zawiera odnośniki do obrazów i/lub informacji na stronach internetowych na temat wybranego obiektu. Istnieje możliwość dodawania własnych adresów &URL; poprzez opcję Dodaj odnośnik z menu kontekstowego. Narzędzie do znajdowania obiektów Obiekty na niebie Znajdowanie po nazwie Obiekt można znajdować wg nazwy w narzędziu Znajdź obiekt, które jest otwierane kliknięciem na ikonie Znajdź obiekt w pasku narzędzi lub przez wybór Znajdź obiekt... z menu Wskaźywanie, bądź też przez wciśnięcie kombinacji klawiszy &Ctrl;F. Okno Znajdź obiekt pokazane jest poniżej: Okno znajdź obiekt Okno znajdź obiekt Okno zawiera listę nazw obiektów rozpoznawanych przez &kstars;. Wiele obiektów posiada jedynie numer katalogowy (np. NGC 3077), ale niektóre także nazwy zwyczajowe (np. Galaktyka wirowa). Listę można przeglądać filtrując ją według typu obiektu. By znajdować po nazwie należy wpisać fragment nazwy szukanego obiektu w polu na górze okna; lista będzie się składać wtedy jedynie z obiektów zawierających wpisany tekst. Aby wyszukiwać po typie należy wybrać odpowiedni z listy rozwijanej na dole okna. By wyśrodkować ekran na danym obiekcie, należy wybrać go z listy i wcisnąć Ok. Jeżeli obiekt znajduje się poniżej linii horyzontu, program ostrzega, że może być widoczna jedynie ziemia (w oknie Konfiguracja: Przewodniki lub przez wciśnięcie przycisku Włącz/wyłącz ziemię w pasku narzędzi widoku można ustawić by podłoże było przezroczyste). Obiekty na niebie Śledzenie &kstars; automatycznie śledzi obiekt na którym wyśrodkowane jest okno programu, można to także włączyć w oknie Znajdź obiekt, bądź też przez podwójne kliknięcie na danym obiekcie albo przez wybór opcji Wyśrodkuj i śledź z menu kontekstowego, uzyskanego przez kliknięcie prawym klawiszemmyszy na obiekcie. Śledzenie można wyłączyć przesuwając środek okna i wciskając ikonę Włącz śledzenia w pasku narzędzi, lub wybierając Włącz śledzenie z menu Wskazywanie. Ślady orbit Dołączone do wyśrodkowanego obiektu Śledząc ciało Układu Słonecznego &kstars; pokazuje jego drogę na niebie, dołączając ślad orbity. By zobaczyć tą orbitę należy zwiększyć krok zegara (na np. 1 dzień). Obiekty na niebie Skróty klawiszowe Po kliknięciu na obiekcie na mapie zostaje on zaznaczony, a jego nazwa jest pokazywana w pasku stanu. Istnieje kilka skrótów klawiszowych umożliwiających wykonywanie działań na zaznaczonym obiekcie: C Wyśrodkowanie i śledzenie zaznaczonego obiektu D Pokazanie okna Szczegóły obiektu L Włączenie/wyłączenie etykiety przy zaznaczonym obiekcie O Dodanie zaznaczonego obiektu do Listy obserwowanych T Włączenie/wyłączenie śladu orbity, krzywej pokazującej drogę obiektów na niebie (dotyczy tylko ciał Układu Słonecznego) Przetrzymując wciśnięty klawisz Alt, można wykonać powyższe czynności dla obiektu wyśrodkowanego, a nie dla obiektu zaznaczonego. Krótki przewodnik &kstars;, jedynie powierzchownie pokazuje możliwości programu. &kstars; zawiera wiele przydatnych narzędzi astronomicznych, mogących sterować teleskopem, oferuje ponadto całą gamę opcji konfiguracyjnych. Podręcznik użytkownika zawiera także projekt AstroInfo, serię krótkich, artykułów wyjaśniających niektóre zagadnienia astrofizyczne i dotyczące obserwacji nieba wykorzystywane w &kstars;.