path: root/tde-i18n-nl/docs/tdeedu/kbruch/index.docbook

<?xml version="1.0" ?>
<!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdex.dtd" [
 <!ENTITY kbruch "<application>KBruch</application>">
 <!ENTITY kappname "&kbruch;">
 <!ENTITY package "tdeedu">
 <!ENTITY % addindex "IGNORE">
 <!ENTITY % Dutch "INCLUDE"><!-- change language only here -->
]>

<book lang="&language;">

<bookinfo>
<title>Het handboek van &kbruch;</title>

<authorgroup>
<author><firstname>Sebastian</firstname> <surname>Stein</surname> <affiliation> <address><email>seb.kde@hpfsc.de</email></address>
</affiliation>
</author>

<othercredit role="translator"><firstname>Jaap</firstname><surname>Woldringh</surname><affiliation><address><email>jjh punt woldringh bij planet punt nl</email></address></affiliation><contrib></contrib></othercredit> 

</authorgroup>

<copyright>
<year>2001-2005</year>
<holder>Sebastian Stein</holder>
</copyright>

<legalnotice>&FDLNotice;</legalnotice>

<date>2004-07-09</date>
<releaseinfo>3.4</releaseinfo>

<abstract>
<para>&kbruch; is een klein programmaatje waarmee geoefend kan worden in het rekenen met breuken. Tot dit doel worden verschillende soorten oefeningen aangeboden. Het programma controleert dit antwoord en meldt dan of het goed of fout is. </para>
	
</abstract>

<keywordset>
<keyword>KDE</keyword>
<keyword>onderwijs</keyword>
<keyword>breuk</keyword>
<keyword>rekenkunde</keyword>
<keyword>noemer</keyword>
<keyword>kbruch</keyword>
</keywordset>

</bookinfo>

<chapter id="introduction">
<title>Inleiding</title>

<para>&kbruch; is een klein programmaatje voor het oefenen in het rekenen met breuken. Tot dit doel worden er 4 verschillende oefeningen aangeboden. </para>

<itemizedlist>
	<listitem><para>Breuken - In deze oefening moet een gegeven opgave met breuken worden beantwoord.U moet (van het antwoord) de teller en de noemer invoeren. Dit is de belangrijkste oefening. </para></listitem>
	<listitem><para>Vergelijken - In deze oefening moet de grootte van 2 gegeven breuken met elkaar worden vergeleken. </para></listitem>
	<listitem><para>Omzetten - In deze oefening moet een gegeven getal in een breuk worden omgezet. </para></listitem>
	<listitem><para>Ontbinden in factoren - In deze oefening moet een gegeven getal worden ontbonden in zijn priemfactoren. </para></listitem>
</itemizedlist>

<para>In alle oefeningen genereert &kbruch; een opgave die de gebruiker moet beantwoorden. Het programma controleert het antwoord en meldt het resultaat. </para>

<para>&kbruch; telt het aantal beantwoorde opgaven en hoeveel daarvan goed waren. Het resultaat hiervan wordt aan de gebruiker getoond, maar dit deel van het venster kan worden verborgen. Op elk gewenst moment kan de gebruiker de resultaten wissen en opnieuw beginnen. </para>

<para>&kbruch; is erg klein, en is gericht op het basisidee van een opgavengenerator. Een direct beschikbaar helpsysteem geeft contextgevoelige informatie voor de verschillende situaties. </para>
<para>&kbruch; is vrij met een "&GNU; Public"-licentie. </para>
</chapter>


<chapter id="using-kbruch">
<title>&kbruch; gebruiken</title>

<sect1 id="overview">
<title>Hoofdscherm</title>

<para>U ziet hier een schermafbeelding van het hoofdscherm van &kbruch;:</para>

<screenshot>
	<screeninfo>Het hoofdscherm van &kbruch; direct na de start</screeninfo>
	<mediaobject>
		<imageobject>
			<imagedata fileref="gui_main.png" format="PNG"/>
		</imageobject>
		<textobject>
			<phrase>Hoofdscherm van &kbruch;</phrase>
		</textobject>
	</mediaobject>
</screenshot>

<para>Alles gebeurt in dit scherm. Daardoor is &kbruch; zelfs voor de jonge gebruikers gemakkelijk om mee te werken. Het hoofdscherm heeft 5 gedeelten: <itemizedlist>
	<listitem><para>de menubalk met de 3 menu's: <guimenu>Opgave</guimenu>, <guimenu>Instellingen</guimenu> en <guimenu>Help</guimenu> </para></listitem>
	<listitem><para>de werkbalk, waarin de moeilijkheidsgraad van de gegenereerde opgaven kan worden ingesteld voor de <guimenu>Breuken</guimenu>. </para></listitem>
	<listitem><para>Het gedeelte waarin de verschillende soorten oefeningen kunnen worden gekozen </para></listitem>
	<listitem><para>het gedeelte waarin de antwoorden van een opgave kunnen worden ingevoerd. </para></listitem>
	<listitem><para>het statistische gedeelte, waarin het aantal gemaakte opgaven wordt getoond, en hoeveel ervan goed of fout waren. </para></listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>Eerst moet u een oefening kiezen in het gedeelte links in het venster. Het gedeelte waarin de opgaven worden gemaakt past zich aan de gekozen oefening aan. De in de werkbalk gemaakte instellingen zijn van kracht als u voor <guimenu>Breuken</guimenu> heeft gekozen. </para>
<para>In de werkbalk vindt u ook een pictogram voor het genereren van een nieuwe opgave. Dit kan ook in het menu <menuchoice><guimenu>Opgave</guimenu><guimenuitem>Nieuwe opgave</guimenuitem></menuchoice>. Dit is altijd mogelijk. Als u de huidige opgave niet heeft beantwoord, krijgt u een nieuwe opgave en wordt de huidige opgave als niet goed beantwoord geteld. </para>
<para>Het statistische gedeelte kan worden verborgen door de verticale scheidingslijn aan de rechterkant te verslepen. </para>
<para>Als u &kbruch; afsluit wordt de huidige opgave bewaard en weer hersteld bij de volgende keer dat het programma wordt gestart. </para>
</sect1>

<sect1 id="statistics">
<title>Het statistische gedeelte</title>
<para>In dit gedeelte van het scherm is te zien: <itemizedlist>
	<listitem><para>hoeveel opgaven er zijn gemaakt </para></listitem>
	<listitem><para>hoeveel opgaven er goed zijn beantwoord </para></listitem>
	<listitem><para>hoeveel opgaven er niet goed zijn beantwoord </para></listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>Om opnieuw te beginnen moet op de knop <guimenu>Opnieuw</guimenu> worden geklikt. Deze is linksonder te vinden. </para>
<para>De statistieken worden opgeslagen als &kbruch; wordt afgesloten, en worden weer hersteld bij het opnieuw starten van het programma. </para>
</sect1>

<sect1 id="settings">
<title>Het venster Instellingen</title>
<para>In dit gedeelte van het scherm kunt u enkele algemene instellingen doen voor de opdrachten. U kunt deze dialoog openen met <menuchoice><guimenu>Instellingen</guimenu><guimenuitem>&kbruch; instellen</guimenuitem></menuchoice>. </para>

<screenshot>
	<screeninfo>Instellingendialoog van &kbruch;</screeninfo>
	<mediaobject>
		<imageobject>
			<imagedata fileref="settings.png" format="PNG"/>
		</imageobject>
		<textobject>
			<phrase>Instellingendialoog van &kbruch;</phrase>
		</textobject>
	</mediaobject>
</screenshot>

<para>Boven in de dialoog kunt u het lettertype kiezen. In het onderste gedeelte kunt u de kleuren kiezen voor de diverse onderdelen van een wiskundige uitdrukking. U kunt instellen dat in het antwoord de gehelen zijn uitgehaald. Deze manier van opschrijven is niet overal bekend, en kan dus worden uitgeschakeld. </para>
<para>Deze instellingen worden bewaard als &kbruch; wordt afgesloten en de volgende keer dat&kbruch; wordt gestart weer hersteld. </para>
</sect1>

</chapter>

<chapter id="exercises">
<title>Oefeningen</title>

<sect1 id="exer_fraction">
<title>Oefening met breuken</title>

<para>In deze oefening moet u een antwoord geven van een gegeven opgave. Daartoe moet u de teller en de noemer invoeren. De moeilijkheidsgraad van de opdrachten kan worden ingesteld met de hieronder beschreven parameters. </para>

<sect2 id="task_paras">
<title>Opdrachtparameters</title>
<para>Er zijn 3 parameters die de moeilijkheidsgraad van de gegenereerde opgaven beïnvloeden:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term><guilabel>Termen</guilabel></term>
<listitem><para>Het aantal termen (afzonderlijke breuken) in elke opgave, in te stellen van 2 tot en met 5.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guilabel>Maximale grootte van de noemer</guilabel></term>
<listitem><para>De grootste waarde van de noemers in de opgaven die &kbruch; moet genereren. Van een minimum van 10 tot en met de maximum grootte 50.</para></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term><guilabel>Bewerkingen</guilabel></term>
<listitem><para>Bewerkingen die in de opgaven moeten voorkomen: <guilabel>Optellen/Aftrekken</guilabel>, <guilabel>Vermenigvuldigen/Delen</guilabel> of <guilabel>Alle bewerkingen</guilabel>.</para></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para>Nadat deze parameters zijn veranderd, moet u nog klikken op de knop <guimenu>Nieuwe opgave</guimenu> in de werkbalk om een opgave te genereren met de nieuwe parameters. U kunt dit ook doen met <menuchoice><guimenu>Opgave</guimenu> <guimenuitem>Nieuwe opgave</guimenuitem></menuchoice> in de menubalk. </para>
<note>
<para>De keuze van de maximale waarde voor de noemer wordt weer op een standaard waarde ingesteld als het aantal termen wordt veranderd. Dus dit aantal moet eerst worden ingesteld, voordat de maximale grootte van de noemer wordt ingesteld. </para>
</note>
<para>Als er nog geen antwoord is gegeven op de huidige opgave, en er op <guimenu>Nieuwe opgave</guimenu> wordt geklikt, dan zal de opgave als niet goed beantwoord worden beschouwd. Om dit te voorkomen kunt u beter eerst de opgave beantwoorden voordat u om een nieuwe opgave vraagt. </para>
<para>De gekozen parameters zullen worden opgeslagen als &kbruch; wordt afgesloten, en weer hersteld bij de volgende keer dat het programma wordt gestart. </para>
</sect2>

<sect2 id="exer_fraction_solve_task">
<title>Beantwoorden van opgaven</title>
<para>Het antwoord op een opgave moet worden ingevoerd in de twee invoervakken. Het bovenste is voor de teller en het onderste voor de noemer. </para>
<para>Als het antwoord negatief is, kunt u een minteken toevoegen voor de teller of de noemer. Als het antwoord 0 is, typt u maar een 0 in voor de noemer.Als de noemer 1 is kan het onderste invoerveld leeg blijven. </para>
<para>Nadat het antwoord is ingevuld, moet er op de knop <guibutton>Antwoord controleren</guibutton> worden geklikt, onder de invoervelden. &kbruch; controleert dan het antwoord, en zal het goede antwoord laten zien. Het hoofdscherm zal daardoor een beetje anders worden zoals in de schermafbeelding te zien is: </para>
<screenshot>
<screeninfo>Antwoord gecontroleerd</screeninfo>
<mediaobject>
  <imageobject>
		<imagedata fileref="checked.png" format="PNG"/>
  </imageobject>
  <textobject>
    <phrase>Antwoord gecontroleerd</phrase>
  </textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para>Hier was het antwoord goed. Het goede antwoord wordt op 2 manieren gegeven als het groter is dan 1. De tweede manier net voor het woord <guilabel>CORRECT</guilabel> wordt alleen in sommige landen, waaronder Nederland, gebruikt en moet in dit geval als "2 + 1/5" worden gelezen. </para>
<note>
<para>Het antwoord moet altijd vereenvoudigd worden gegeven (bijvoorbeeld 3/5 en niet 9/15) omdat de meeste onderwijzers alleen vereenvoudigde antwoorden goed zullen rekenen. &kbruch; toont een bericht als in de schermafbeelding hieronder, als een niet (zoveel mogelijk) vereenvoudigd antwoord wordt gegeven. </para>
</note>
<screenshot>
<screeninfo>Niet vereenvoudigd antwoord</screeninfo>
<mediaobject>
  <imageobject>
		<imagedata fileref="reduced.png" format="PNG"/>
  </imageobject>
  <textobject>
    <phrase>Niet vereenvoudigd antwoord</phrase>
  </textobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para>Voor een volgende opgave moet er op de knop <guimenu>Volgende opgave</guimenu> worden geklikt. Als de parameters voor de volgende opgave moeten worden veranderd, moet dat eerst worden gedaan. </para>
</sect2>
</sect1>

<sect1 id="exer_compare">
<title>Oefening met vergelijken</title>

<para>In deze oefening worden 2 gegeven breuken met elkaar vergeleken. U moet van beide de grootste kiezen door het juiste vergelijkingsteken te kiezen. 


Betekenis van de vergelijkingstekens: 

     &lt;  Kleiner dan (in gedachten kan er een k van worden gemaakt, van kleiner)
....&gt;  groter dan 
.....=  is gelijk aan </para>

<screenshot>
<screeninfo>Oefening met vergelijken</screeninfo>
<mediaobject>
  <imageobject>
		<imagedata fileref="compare.png" format="PNG"/>
  </imageobject>
  <textobject>
    <phrase>Oefening met vergelijken</phrase>
  </textobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para>Na het kiezen van het vergelijkingsteken (u kunt wisselen tussen de verschillende vergelijkingstekens door er op te klikken) klikt u op de knop <guimenu>Antwoord controleren</guimenu>. &kbruch; controleert dan het antwoord en geeft het goede antwoord. Hierna krijgt u weer een nieuwe opgave als u op de knop <guimenu>Volgende opgave</guimenu> klikt. </para>
</sect1>

<sect1 id="exer_convert">
<title>Oefening met omzetten</title>

<para>In deze oefening moet een gegeven getal in een breuk worden omgezet. </para>

<screenshot>
<screeninfo>Oefening met omzetten</screeninfo>
<mediaobject>
  <imageobject>
		<imagedata fileref="convert.png" format="PNG"/>
  </imageobject>
  <textobject>
    <phrase>Oefening met omzetten</phrase>
  </textobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para>In het bovenstaande schermbeeld ziet u links van het isgelijkteken een herhaald voorkomende decimaal. Dit betekent dat de getoonde decimale fractie een gedeelte heeft dat zich herhaalt. Dit zich herhalende gedeelte wordt gekenmerkt met een klein streepje boven de cijfers. Deze cijfers herhalen zich tot in het oneindige. </para>

<para>Na het invullen van de teller en de noemer klikt u op de knop <guimenu>Antwoord controleren</guimenu>. &kbruch; controleert dan het antwoord en geeft het goede antwoord. Hierna krijgt u weer een nieuwe opgave als u op de knop <guimenu>Volgende opgave</guimenu> klikt. </para>

<note>
<para>Vergeet niet het antwoord zoveel mogelijk te vereenvoudigen. Niet vereenvoudigde antwoorden worden fout gerekend. </para>
</note>
</sect1>

<sect1 id="exer_factorize">
<title>Oefening met het ontbinden in factoren</title>

<para>In deze oefening moet een gegeven getal worden ontbonden in zijn priemfactoren. Alle priemfactoren van het getal worden gevraagd. </para>

<screenshot>
<screeninfo>Oefening met het ontbinden in factoren</screeninfo>
<mediaobject>
  <imageobject>
		<imagedata fileref="factorize.png" format="PNG"/>
  </imageobject>
  <textobject>
    <phrase>Oefening met het ontbinden in factoren</phrase>
  </textobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para>U kunt een factor invoeren door op een van de <guimenu>priemfactor knoppen</guimenu> te klikken. De reeds ingevoerde priemfactoren kunt u zien in het veld naast het getal dat in factoren moet worden ontbonden. De laatst ingevoerde factor kan worden verwijderd door te klikken op de knop <guimenu>Verwijder de laatste factor</guimenu>. </para>
<para>Na het invullen van alle priemfactoren klikt u op de knop <guimenu>Antwoord controleren</guimenu>. &kbruch; controleert dan het antwoord en geeft het goede antwoord. Hierna krijgt u weer een nieuwe opgave als u op de knop <guimenu>Volgende opgave</guimenu> klikt. </para>

<para>In het schermbeeld bovenaan deze pagina ziet u een <quote>*</quote> tussen de priemfactoren. Dit is het vermenigvuldigingsteken. Het product van alle priemfactoren moet het getal zijn dat u in factoren probeert te ontbinden. </para>

<note>
<para>Alle priemfactoren, ook als die meerdere keren voorkomen, moeten worden ingevoerd. Een voorbeeld: Voor de priemfactoren van 18 moet u een 2, een 3 en nog een 3 invoeren. </para>
</note>
</sect1>

</chapter>

<chapter id="credits">

<title>Dankbetuigingen en licentie</title>
<para>&kbruch;</para>
<para>Programma en documentatie: copyright 2001-2004 Sebastian Stein <email>seb.kde@hpfsc.de</email> </para>

<para>Dank aan:</para>

<itemizedlist>
	<listitem><para>&Anne-Marie.Mahfouf; voor het leiden van het &kde;-eduproject</para></listitem>
	<listitem><para>Klas Kalass voor zijn hulp bij het uitdenken van het uiterlijk</para></listitem>
	<listitem><para>Eva Brucherseifer voor het schrijven van <application>KMath</application> (de GUI (grafische interface) van &kbruch; is hierop gebaseerd)</para></listitem>
	<listitem><para>Dominique Devriese voor het verhelpen van programmafouten</para></listitem>
	<listitem><para><ulink url="http://www.net-tex.de/">Stefan Schumacher</ulink> voor het testen van een erg vroege versie</para></listitem>
	<listitem><para><ulink url="http://www.guckes.net/">Sven Guckes</ulink> voor het testen van de tekstinterface (die overigens verwijderd is)</para></listitem>
	<listitem><para>&David.Faure; voor de hulp met &kde;-<acronym>-CVS</acronym> en &kde;-Bugzilla</para></listitem>
	<listitem><para>&Robert.Gogolok; voor de hulp met &kde;-<acronym>CVS</acronym></para></listitem>
	<listitem><para>John Kesson voor het doorlezen op fouten van het handboek</para></listitem>
</itemizedlist>

<para><email>jjh punt woldringh op planet punt nl</email></para> 
&underFDL; &underGPL; </chapter>

<appendix id="installation">
<title>Installatie</title>

<sect1 id="getting-kbruch">
<title>Hoe &kbruch; te verkrijgen</title>
&install.intro.documentation; </sect1>

<sect1 id="requirements">
<title>Vereisten</title>

<para>Om &kbruch; te kunnen gebruiken heeft u &kde; > 3.1 nodig </para>

<para>U kunt &kbruch; vinden op <ulink url="http://edu.kde.org/kbruch/">de thuispagina van &kbruch;</ulink> , en het programma maakt deel uit van het &kde;-Eduprojekt</para>

<para>Een lijst van veranderingen kunt u vinden in de "commit"berichten van de <acronym>CVS</acronym>.</para>

</sect1>

<sect1 id="compilation">
<title>Compileren en Installeren</title>
&install.compile.documentation; </sect1>

</appendix>

&documentation.index;
</book>