blob: 3b70272375d451b8c08af116dc4c8855b980fccc (
plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
|
<sect1 id="ai-cpoles">
<sect1info>
<author><firstname>Jason</firstname> <surname>Harris</surname> </author>
</sect1info>
<title>Bieguny niebieskie</title>
<indexterm><primary>Bieguny niebieskie</primary>
<seealso>Współrzędne równikowe</seealso>
</indexterm>
<para>Niebo wydaje się przesuwać ze wschodu na zachód, pełny obrót zajmuje 24 godziny (<link linkend="ai-sidereal">czas gwiazdowy</link>). Wynika to z obracania się Ziemi wokół własnej osi. Oś obrotu Ziemi przecina <link linkend="ai-csphere">sferę niebieską</link> w dwóch punktach. Te punkty to <firstterm>bieguny niebieskie</firstterm>. Pozostają one w tym samym miejscu podczas ruchu obrotowego Ziemi, wydaje się, że wszystkie punkty krążą wokół nich. Bieguny niebieskie są także biegunami <link linkend="equatorial">układu współrzędnych równikowych</link>, co oznacza, że ich kąt <firstterm>deklinacji</firstterm> to +90 i -90 stopni (odpowiednio dla biegunów niebieskich północnego i południowego). </para><para>Północny biegun niebieski ma prawie te same współrzędne co jasna <firstterm>Gwiazda Polarna</firstterm> (po łacinie Polaris, czyli <quote>Gwiazda północna</quote>). Czyni to tą gwiazdę bardzo użyteczną przy nawigacji, gdyż nie tylko jest zawsze ponad północną linią horyzontu, ale także jej <link linkend="horizontal">wysokość</link> jest zawsze (prawie) równa <link linkend="ai-geocoords">szerokości geograficznej</link> obserwatora. Gwiazda Polarna jest widoczna z lokalizacji na półkuli północnej. </para><para>Fakt, że Gwiazda Polarna jest blisko bieguna to czysty zbieg okoliczoności. Uwzględniając <link linkend="ai-precession">precesję</link>, Gwiazda Polarna jest blisko bieguna tylko przez krótki okres czasu. </para>
<tip>
<para>Ćwiczenia:</para>
<para>Przy użyciu okna <guilabel>Znajdź obiekt</guilabel> (<keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>F</keycap></keycombo>) znaleźć Gwiazdę Polarną. Jej deklinacja jest równa prawie (ale nie dokładnie) + 90 stopni. Porównać wysokość odczytaną przy zbliżeniu na Gwiazdę Polarną z własną szerokością geograficzną. Ich różnica mieści się zawsze w przedziale jednego stopnia. Nie są dokładnie takie same, gdyż gwiazda tanie jest dokladnie na biegunie. (biegun można obserwować po przełączeniu na współrzędne równikowe i przytrzymaniu klawisza strzałki do góry do momentu, kiedy niebo nie przestanie się przesuwać). </para><para>Przy użyciu pola <guilabel>Krok czasu</guilabel> z paska narzędzi zwiększyć krok czasu na 100 sekund. Można wtedy zobaczyć jak całe niebo obraca się wokół Gwiazdy Polarnej, podczas gdy ona pozostaje prawie w jednym miejscu. </para><para>Zostało powiedziane, że biegun niebieski jest biegunem współrzędnych równikowych. Co jest biegunem horyzontalnego (wysokość/azymut) układu współrzędnych? (<link linkend="ai-zenith">zenit</link>). </para>
</tip>
</sect1>
|
